İletişime Geç

Hakkınızı Bilin, Geleceğinizi Koruyun

Yayınlanma Tarihi
Mayıs 28, 2025
Paylaş :

Modern toplumların temel taşlarından biri olan sosyal güvenlik sistemi, bireylerin yaşamları boyunca karşılaşabileceği risklere karşı bir güvence sunar. Bu sistemi düzenleyen hukuk dalına ise sosyal güvenlik hukuku adı verilir. Türkiye’de sosyal güvenlik sisteminin yasal temelleri, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile atılmıştır.

Sosyal Güvenlik Hukuku Neyi Kapsar?

Sosyal güvenlik hukuku, bireylerin:

  • Hastalanması,

  • İş kazası geçirmesi,

  • Meslek hastalığına yakalanması,

  • Malul kalması,

  • Emekli olması,

  • Ölmesi gibi durumlarda kendilerinin veya yakınlarının güvence altına alınmasını sağlar.

Ayrıca işsizlik, analık ve çocuk yardımı gibi sosyal riskler karşısında da destek sunar.

Sosyal Güvenlik Sistemi Kimleri Kapsar?

Türkiye’de sosyal güvenlik sistemi şu üç ana sigortalı grubu kapsar:

  1. 4/a (SSK): Özel sektörde bir işverene bağlı olarak çalışanlar.

  2. 4/b (Bağ-Kur): Kendi adına bağımsız çalışanlar (esnaf, serbest meslek sahipleri).

  3. 4/c (Emekli Sandığı): Devlet memurları.

Bu grupların hepsi için sosyal güvenlik primleri farklılık göstermekle birlikte, temel haklar benzer şekilde korunur.

Sosyal Güvenlik Hakları Nelerdir?

Sosyal güvenlik sistemine dahil olan bireylerin sahip olduğu temel haklar şunlardır:

  • Sağlık Hizmetlerinden Yararlanma: Genel sağlık sigortası kapsamında tedavi giderleri karşılanır.

  • Emeklilik Hakkı: Prim gün sayısı ve yaş koşulları tamamlandığında emekli aylığı bağlanır.

  • İş Kazası ve Meslek Hastalığı Geliri: Çalışan, iş kazası geçirirse geçici ya da sürekli gelir bağlanır.

  • Malullük Aylığı: Çalışma gücünü belirli oranda kaybedenlere bağlanır.

  • Ölüm Aylığı: Vefat eden sigortalının yakınlarına maaş bağlanır (dul, yetim aylığı).

  • Doğum ve Analık Yardımları: Kadın çalışanlara doğum izni süresince ödenek verilir.

Primlerin Önemi

Sosyal güvenlik sistemi, büyük ölçüde prim esasına dayanır. Hem çalışan hem de işveren, çalışılan süre boyunca prim öder. Bu primler:

  • Emeklilik,

  • Sağlık hizmetleri,

  • İşsizlik sigortası,

  • Kısa vadeli risklerin karşılanması

gibi konularda güvence sağlar. Kayıt dışı çalışmak, bu güvencelerden mahrum kalmak anlamına gelir.

Sosyal Güvenlikte İşverenin Rolü

İşverenler, çalışanlarının SGK bildirimlerini düzenli yapmak, primleri zamanında yatırmak ve iş kazası risklerini minimize edecek önlemleri almakla yükümlüdür. Aksi halde hem cezai yaptırımlar hem de tazminat sorumlulukları doğar.

Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK)

Tüm sosyal güvenlik işlemleri Türkiye’de SGK çatısı altında yürütülür. Emeklilik başvurularından sağlık provizyonlarına, rapor paralarından hizmet dökümlerine kadar birçok işlem e-Devlet üzerinden de yapılabilmektedir.