İletişime Geç

Ceza Hukuku

  1. Anasayfa
  2. Çalışma Alanlarımız
Kamu Davası

Kamu davası, bir suç işlendiğinde mağdurun şikayetine gerek olmaksızın, devlet adına Cumhuriyet Savcılığı tarafından re'sen (kendiliğinden) açılan davadır. Bu tür davalar, kamu düzenini ve toplumsal güvenliği ilgilendiren suçlarda görülür. Amaç, suçun yalnızca bireylere değil, topluma da zarar verdiği düşüncesiyle adaletin sağlanmasıdır.
Şikayete Bağlı Dava

Şikayete bağlı dava, bazı hafif suçlarda, ancak mağdurun açıkça şikayette bulunması halinde başlatılabilen ceza davasıdır. Bu tür davalar, genellikle kamu düzeninden çok şahıslar arasındaki ilişkilere zarar veren suçlara yöneliktir. Savcılık ancak şikayet varsa soruşturma açar ve dava açılabilir.

Ceza Hukukunun Amacı Nedir?

Ceza hukukunun temel amacı, toplumsal düzenin devamını sağlamaktır. Bu hedef doğrultusunda şu işlevleri yerine getirir:

  1. Koruyucu İşlev: Toplumun temel değerlerini, bireylerin haklarını, kamu düzenini ve güvenliğini korumayı hedefler.

  2. Caydırıcı İşlev: Suç işleme eğiliminde olan bireylerin bu fiilleri gerçekleştirmesini önlemeyi amaçlar.

  3. Adaletin Sağlanması: Suç işleyen kişinin adil bir şekilde yargılanması ve işlediği fiille orantılı bir şekilde cezalandırılmasıdır.

  4. Eğitici ve Rehabilite Edici İşlev: Suç işleyen bireyin ıslah edilmesi, topluma yeniden kazandırılması da ceza hukukunun hedeflerinden biridir.

Ceza Hukukunun Konusu Nedir?

Ceza hukuku, suç ve ceza kavramları etrafında şekillenir. Bu kapsamda şu temel sorulara yanıt arar:

  • Hangi fiiller suç sayılır?

  • Suç işleyen kişiye ne tür cezalar uygulanır?

  • Bu cezaların nasıl ve kimler tarafından uygulanacağı nasıl belirlenir?

  • Suç sayılan fiil hangi şartlarda oluşur?

  • Suçun unsurları nelerdir?

Bu sorulara verilen cevaplar, ceza hukukunun kapsamını belirler.

Ceza Hukukunun Alt Dalları

Ceza hukuku, genellikle üç alt başlıkta incelenir:

1. Genel Ceza Hukuku

Genel ceza hukuku, tüm suçlar için geçerli olan temel ilkeleri, suçun unsurlarını, ceza türlerini ve cezaların nasıl uygulanacağını konu alır. Örneğin; kast, taksir, teşebbüs, iştirak gibi kavramlar bu bölümde ele alınır.

2. Özel Ceza Hukuku

Özel ceza hukuku, Türk Ceza Kanunu’nda tanımlanan tek tek suçları inceler. Örneğin; adam öldürme, hırsızlık, dolandırıcılık, cinsel saldırı gibi suç türleri özel ceza hukukunun konusudur.

3. Ceza Muhakemesi Hukuku

Ceza muhakemesi hukuku, suç işlendiği iddiasıyla başlatılan soruşturma ve kovuşturma sürecinin nasıl işleyeceğini düzenler. Şüpheli, sanık, müşteki, tanık gibi muhakeme sürecine dahil olan kişilerin hak ve yükümlülükleri bu dalda belirlenir.

Ceza Hukukunun Temel İlkeleri

Ceza hukuku, birey hak ve özgürlüklerini koruyabilmek için bazı temel ilkeler üzerine kurulmuştur. Bu ilkeler, keyfiliğin önüne geçer ve adil yargılamayı temin eder:

  • Kanunilik İlkesi (Suçta ve Cezada Kanunilik): Hiç kimse, kanunda açıkça suç sayılmayan bir fiilden dolayı cezalandırılamaz. Aynı şekilde, suç sayılan fiillere ancak kanunda belirtilen cezalar verilebilir. (TCK m.2)

  • Masumiyet Karinesi: Suçu sabit oluncaya kadar herkes masum kabul edilir.

  • Şahsilik İlkesi: Ceza sorumluluğu kişiseldir. Suç işleyen kişi cezalandırılır; başkası onun yerine ceza alamaz.

  • Orantılılık İlkesi: Suç ile ceza arasında ölçülülük olmalıdır. Hafif suçlara ağır cezalar verilmemelidir.

  • Gerçeklik İlkesi: Ceza, gerçekte işlenmiş olan fiile dayanmalıdır. Hayali ya da varsayımsal suçlamalarla ceza verilemez.

Suçun Unsurları Nelerdir?

Bir fiilin suç sayılabilmesi için bazı unsurların bir araya gelmesi gerekir:

  1. Tipiklik: Fiil, kanunda tanımlanan suç tipine uygun olmalıdır.

  2. Hukuka Aykırılık: Fiil, hukuk düzenine aykırı olmalı; hukuka uygunluk nedenleri (meşru müdafaa, zorunluluk hali vb.) bulunmamalıdır.

  3. Kusurluluk: Failin, gerçekleştirdiği fiil üzerinde irade ve bilgi sahibi olması gerekir. Aklî dengesi yerinde olmayan veya zorla hareket ettirilen kişi kusurlu sayılmaz.

Cezaların Türleri

Türk Ceza Hukuku’nda başlıca ceza türleri şunlardır:

  • Hapis Cezası: Kısa süreli veya uzun süreli olabilir. Adli para cezasına çevrilemezse kişi cezaevinde kalır.

  • Adli Para Cezası: Mahkeme tarafından belirlenen miktarın ödenmesi istenir.

  • Güvenlik Tedbirleri: Akıl hastalarına yönelik tedavi, ehliyete el koyma gibi cezalandırma dışında kalan önlemlerdir.

Ceza Hukukunun Günümüzdeki Önemi

Modern toplumlarda ceza hukuku, yalnızca suçluyu cezalandırmakla kalmaz; aynı zamanda suçun önlenmesi, bireylerin güvenliğinin sağlanması ve kamu düzeninin devam ettirilmesi gibi hayati işlevleri de yerine getirir. Ayrıca insan hakları ve adalet ilkeleriyle uyumlu olması gerektiğinden,...