Fikri Ve Sınai Haklar

Marka Hakkına Tecavüz (İhlal)

Bu dava, bir markanın izinsiz şekilde başkaları tarafından kullanılması durumunda açılır. Marka sahibinin tescilli markasıyla benzer veya aynısını, aynı ya da benzer ürün ve hizmetlerde kullanan kişi ya da kurumlara karşı, marka sahibinin haklarını korumak amacıyla açılır.

Telif Hakkı İhlali Davası

Telif hakları, fikir ve sanat eserleri üzerinde eser sahibine tanınan, eseri çoğaltma, yayma, sergileme, temsil etme ve işleme gibi hakları kapsar. Telif hakkı koruması için eserin tescil edilmesi şart değildir.

Fikri ve Sınai Mülkiyetin Temel Tanımı

Fikri mülkiyet: Zihinsel çaba ile ortaya çıkan özgün eserlerin korunmasıdır. (Kitap, müzik, yazılım vb.)
Sınai mülkiyet: Ticari alanda kullanılan teknik ve görsel yeniliklerin korunmasıdır. (Marka, patent, tasarım vb.)

Fikri Mülkiyet Hakları (Fikir ve Sanat Eserleri Hukuku)

Fikir ve Sanat Eserleri

5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (FSEK) ile düzenlenir. Dört ana grupta toplanır:

İlim ve Edebiyat Eserleri
Musiki Eserleri
Güzel Sanat Eserleri
Sinema Eserleri

Hak Sahipleri

Eser sahibi
Mirasçılar
Lisans alan kişiler
Yayımcı ve yapımcılar

Koruma Süresi

Eser sahibinin hayatı boyunca ve ölümünden sonra 70 yıl süresince geçerlidir.

Hak Türleri

Mali Haklar: Eserin çoğaltılması, yayılması vb.
Manevi Haklar: Eserin adla anılması, değiştirilmemesi vb.

Sınai Mülkiyet Hakları

6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamındadır:

1. Marka

Bir işletmenin mal veya hizmetlerini ayırt eden işaretlerdir. Koruma süresi 10 yıldır, yenilenebilir.

2. Patent ve Faydalı Model

Teknik çözümler için verilen haklardır. Patent süresi 20 yıl, faydalı model süresi 10 yıldır.

3. Tasarım Tescili

Ürünün görünümünü korur. Koruma süresi 5 yıldır, 25 yıla kadar yenilenebilir.

4. Coğrafi İşaret ve Geleneksel Ürün Adı

Belirli bir bölgeyle özdeşleşmiş ürünleri korur. Süresizdir.

İhlal Durumunda Ne Olur?

İhtarname gönderilebilir
Tazminat davası açılabilir
Ceza davası açılabilir
Korsan ve sahte ürünler toplatılabilir

Uluslararası Boyut

Bern Konvansiyonu
Paris Sözleşmesi
TRIPS Anlaşması
WIPO (Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü)

Neden Koruma Önemlidir?

Yaratıcılığı teşvik eder
Adil rekabeti destekler
Ekonomik büyümeye katkı sağlar
Korsanla mücadeleyi kolaylaştırır

Fikri ve sınai mülkiyet hukuku, hem bireylerin yaratıcı emeğini hem de ticari yenilikleri koruma altına alarak toplumsal ve ekonomik gelişmeyi teşvik eder. Özellikle dijital çağda bu hakların bilinmesi ve korunması hayati önemdedir.